Sindrom “smrznutog ramena” (Adhezivni kapsulitis) je stanje bolnog i oslabljenog ramena, uz izrazito smanjenje normalnog obima pokreta. Sindrom karakteriše jak bol, kao posledicu upale zglobne kapsule, što objašnjava naziv kapsulitis, kao i postepeno ograničenje pokreta u ramenom zglobu usled zadebljanja zglobne kapsule i stvaranja priraslica ili drugačije rečeno adhezija. Zglob polako postaje krut ili ukočen (“smrznut”), pa otud i naziv ovog sindroma (“frozen shoulder”). Pacijenti vrlo često nisu ni svesni veličine problema i stepena ograničenja pokreta. Najčešće se javlja u petoj i šestoj deceniji života, ali moguć je početak u bilo kojoj životnoj dobi.

Patoanatomski gledano, dolazi do skvrčavanja fibrozne zglobne čaure/kapsule koja okružuje zglob ramena, i tako postaje manja i neelastična. Stvaraju se brojne priraslice zglobne kapsule ramena, zbog čega pokreti u ramenu postaju progresivno ograničeni i bolni. Prevladava ukočenost zgloba, kao posledica jakog bola. Prema novijim definicijama, o  “smrznutom” ramenu govorimo kad je obim pasivnih i aktivnih pokreta u ramenu ograničen u jednakoj meri, i to za više od polovine normalnog obima pokreta.

Slika 1. Zglobna čaura kod smrznutog ramena

Postoji primarni i sekundarni sindrom smrznutog ramena.

Primarni sindrom razvija se bez poznatog uzroka i ne može se dovesti u vezu sa nekom drugom poznatom bolešću. Pogađa 2 do 3% populacije, javlja se obično nakon 40. godine života i znatno je češći kod žena (10:3).

Sekundarni sindrom često je zabeležen kod sledećih bolesti: šećerna bolest, moždani udar (hemiplegija), karcinom pluća, tuberkuloza, infarkt miokarda, bolesti štitne žlezde, traume, stanja nakon amputacije dojke, vratna spondiloza.
Početak adhezivnog kapsulitisa može biti povezan sa produženom imobilizacijom, zbog drugih oboljenja ramenog pojasa (ruptura rotatorne manžetne, subakromijalni sindrom, hronična nestabilnost ramena…).

Sindrom smrznutog ramena prolazi kroz tri faze, koje mogu trajati različito.

Faza bola karakteriše se početkom difuznog (širećeg) bola koji može trajati mesecima i postepeno se povećava ukočenost ramena. Pacijenti obično primete da ne mogu da zakopčaju odeću na leđima ili da  dohvate zadnji džep na pantalonama. Prisutan je i bol noću uz otežano spavanje na zahvaćenoj strani. Kako se bolna simptomatologija povećava, pacijent određuje antalgični (zaštitni) položaj koji mu najviše odgovara odnosno položaj u kom najmanje oseća bol (najčešće se radi o položaju adukcije/primicanja ruke sa unutrašnjom rotacijom koji smanjuje napetost unutar ramenog (glenohumeralnog), kao i mekih struktura koje ga okružuju).

Faza ukočenosti  dovodi do smanjenja bolnosti, ali ne i smanjenja ograničenosti pokreta zgloba, što dovodi do otežanog izvođenja aktivnosti svakodnevnog života. Pacijenti se žale na otežano uzimanje predmeta iz zadnjeg džepa, zakopčavanje grudnjaka, pranje suprotnog ramena i ostalo. Prilikom izvođenja pokreta, pacijent oseti izrazitu nelagodnost u trenutku kada dostigne granicu pokretljivosti sužene kapsule ramenog zgloba. Bol tokom noći je uobičajena pojava kod pacijenata.

U fazi oporavka uz lečenje dolazi do poboljšanja obima pokreta u ramenu. Intenzivni fizioterapijski tretmani doprinose ubrzanom oporavku i prelazu iz faze ukočenosti u fazu oporavka, kao što su fizikalna terapija koja uključuje: elektroterapiju (TENS/IFS struje), ultrazvuk, laser, zatim različite tehnike mobilizacije zgloba (fini, mali pokreti koji se dešavaju unutar samog zgloba), dry needling tehnika odnosno suva punkcija koja neosporno pomaže u rešavanju bolnih tačaka i opuštanju spazma mišića, tehnike relaksacije, vežbe obima pokreta koje uključuju izometrijske vežbe u kojima zadržavamo obim pokreta, pa koncentrične vežbe prilikom kojih se pomera ruka, a zatim proprioceptivne vežbe koje dovode do potpune kontrole i svesnosti pokreta, pri svemu tome pridodajemo i kinesio taping – lepljenje specijalizovanih traka kao podršku oslabljenim mišićima.

Važno je terapiju započeti što je pre moguće! Ako se rehabilitacija ne započne na vreme, postoji opasnost od trajnih posledica, odnosno od mogućnosti da više ne bude moguće da se ruka pomeri u punom obimu pokreta.

Takođe je veoma bitno napomenuti da se vežbe moraju sprovoditi i samostalno kod kuće, čak i nakon završetka rehabilitacionog programa, kako bi se održao potpuni obim pokreta i funkcionalnost ramena.