TENS (Transkutana Električna Nervna Stimulacija) je metoda lečenja bola električnim draženjem senzitivnih nervnih završetaka u koži. TENS se zasniva na činjenici da informacija o bolu do mozga stiže sporije, nego informacija o dodiru. Stimulišući čulo dodira ponavljanim, bezbolnim i bezbednim električnim impulsima, TENS suštinski “bombarduje” mozak informacijama o dodiru, toliko da on više ne može adekvatno da primi i obradi informaciju o bolu. Zato pacijenti sa različitim bolnim stanjima mogu da osete znatno olakšanje u toku tretmana TENS-om.

Osim toga, efekat TENS-a u lečenju bola ogled a se i u stimulaciji lučenja endorfina i enkefalina, prirodnih analgetika, kao i u direktnom “opuštanju” nadraženih nerava.

Sa stručne strane, efekat TENS-a se u najvećoj meri objašnjava patogenetskom teorijom bola, označenom kao teorija ulaznih vrata (gate theory), koju su još 1965. godine postavili Ronald Melzak i Patrik Vol. Ova teorija objašnjava da se bolni impulsi od receptora (prijemnika za bol) prenose sporim vlaknima, za razliku od ostalih senzitivnih impulsa (osećaj finog dodira, osećaj za toplo-hladno), koji se prenose brzim vlaknima.

Uloga TENS-a je u tome da električnim impulsima u bolnoj regiji aktivira receptore za dodir. Signali iz tih receptora brže stižu do kičmene moždine, aktiviraju inhibitorne interneurone, a oni “koče” kasnije prispele bolne impulse, odnosno zatvaraju vrata za bol. Sa smanjenim dotokom bolnih impulsa u mozak, snižava se i osećaj bola.

Najbolji primer kako Gate Control teorija funckioniše jeste primer kada se udarimo u npr. lakat. Prvo što krenemo da radimo jeste trljanje mesta udarca kako bismo odagnali bol. U momentu udarca, informacija o bolu putuje do mozga gde se interpretira kao bol. Trljanjem mesta udarca stimulišemo novu informaciju, koja ne uključuje bol, koja dolazi do mozga. Obzirom da naš mozak može da prepozna i obradi samo odredjen broj informacija, ukoliko senzacija nastala trljanjem nadvlada senzacije bola nastale udarcem tj. ukoliko senzorne informacije blokiraju ‘’kapiju’’, poruka o bolu ne može doći do mozga. Isto to radi i TENS samo putem električne stimulacije. Osećaj ”mravinjanja” pomaže u blokiranju signala bola zatvarajući ”kapiju” i usporavajući nervne signale čineči analgeziju na bolnom mestu.

TENS se koristi se kod mnogih dijagnoza, a možemo reći uopšteno kod svih bolnih stanja, kao što su npr:

• Bol u leđima, lumbalnog bola, bola u vratu
• Bol u zglobovima (koleno, rame, kuk)
• Neuralgije
• Bol posle povrede mišićno-skeletnog sistema
• Bol kod cirkulatornih problema

Kontraindikacije za primenu TENS-a su opšte, kao i kod svake elektro procedure, sa tim da se naglašava da terapiju ne bi trebalo da primaju pacijenti sa pejsmejkerom i dekompenzovanom srčanom funkcijom.